Er zijn verschillende brillen waardoor je naar een organisatie kunt kijken. Zie je medewerkers als ‘resources’ of als unieke mensen met hun eigen waarden, ambities en mogelijkheden? Is de organisatie of je team in jouw optiek een verzameling problemen die opgelost moeten worden? Of een verzameling mensen die samenwerken om een gemeenschappelijke ambitie te bereiken?
Het is belangrijk om elkaars ‘organisatiebril’ te kennen en over de verschillen te praten. Leiden ze tot tegenstrijdige opvattingen en plannen, of prikkelen en versterken ze elkaar? Welke brillen bieden je een heldere blik op de werkelijkheid en welke een vertekend beeld?
Dit is vooral van belang, omdat de bril waardoor veel managers en adviseurs naar hun organisatie kijken, een heel zwakke eigenschap heeft: in de glazen zitten allerlei concepten en modellen die de werkelijkheid vervormen.
Is dat erg? Ja, soms wel. Concepten en modellen zijn bedoeld om de werkelijkheid beter te begrijpen, maar ze zorgen er paradoxaal genoeg ook voor dat we steeds verder van diezelfde werkelijkheid af komen te staan. Ze gaan een eigen leven leiden en schuiven als het ware tussen ons en de realiteit in.
Je zou kunnen zeggen dat we door onze concepten en modellen nogal wat van de werkelijkheid verliezen. Als we niet oppassen verliezen we daardoor ook een wezenlijk deel van ons beoordelingsvermogen of zelfs van onze menselijkheid.
Zo gaan veel veranderingsmodellen uit van weerstand en daarmee van het beeld dat mensen niet willen veranderen. Onzin! Hoe vaak ben je zelf niet veranderd van baan, van auto, van woonplaats of wellicht van levenspartner? Wat is er nog over van je normen en overtuigingen van twintig jaar geleden? En waren die veranderingen allemaal tegen je wil?
Veel organisatieconcepten en managementmodellen gaan uit van doelmatigheid. Is het verkeerd (want ondoelmatig) als een potentiële Nobelprijswinnaar twee middagen in de week boeken leest?
En hoe beoordeelt de doelmatige manager een hulpverlener die een hele middag aan het bed zit van een stervende patiënt en daarmee zijn productienormen van die week dreigt niet te gaan halen?
Voor managers en adviseurs is het de moeite waard, om met Ruud Voigt te spreken, om ‘terug te gaan naar de dingen zelf’. Dit doe je door zo onbevangen mogelijk waar te nemen in plaats van steeds maar gebruik te maken van allerlei concepten en modellen over managen en organiseren.
Onbevangen waarnemen betekent waarnemen met je hele zelf. In onze westerse maatschappij nemen we vooral waar via onze ogen en onze oren en baseren we daarop ons oordeel. Onbevangen waarnemen betekent kijken en luisteren, maar ook (aan)voelen en gebruikmaken van je intuïtie. En vervolgens je waarnemingen uitwisselen met anderen en ervaren dat je de werkelijkheid op verschillende manieren kunt interpreteren.
Het zou zomaar eens kunnen dat je daardoor belangrijke dingen gaat zien die je eerst niet zag…
Geef een reactie