Leren en ontwikkelen vergt van bestuurders en managers dienend, faciliterend en ondersteunend leiderschap. Het boekje Er zijn als leider van Hartger Wassink biedt daarvoor waardevolle inzichten. De kernboodschap is: zorg dat je er bent! Daarmee wordt niet gedoeld op lichamelijke aanwezigheid, maar op beschikbaarheid voor je medewerkers.
Er zijn als leider is op te vatten als presentie; aanwezigheid en nabijheid. Uit de maalstroom komen van druk, druk, druk, de ene na de andere vergadering. Laten zien dat je je goed voelt in de nabijheid van medewerkers en cliënten.
Richt je op de kwaliteit van de interactie
Alles wat er bedacht is (een beslissing, een voorstel, een presentatie) krijgt pas betekenis zodra het gesprek erover op gang komt. Omdat in deze interactie steeds nieuwe betekenissen ontstaan, is de kwaliteit van die uitwisseling van levensbelang voor de organisatie, zegt Wassink.
Het zwaartepunt van leiderschap komt daarmee te liggen op een persoonlijke invulling van leiderschapsrollen die gericht zijn op interactie met anderen. Door de accenten die jij legt in gesprekken en verhalen, komen nieuwe inzichten tot stand waardoor anderen stappen vooruit weten te zetten. De een schoorvoetend, de ander zelfverzekerd en beslist.
Wees de verpersoonlijking van het hogere doel
Er zijn als leider vergt het schakelen tussen (veel) verschillende rollen. Soms door nadrukkelijk aanwezig te zijn met verhalen over de koers, de richting, de bedoeling en de doelen. Andere keren ingetogen en bescheiden meedenkend over dagelijkse problemen die om een antwoord vragen.
Je belangrijkste rol als leidinggevende is om de bedoeling van de organisatie voor te leven. Dat betekent dat jij je realiseert dat jij als leider de verpersoonlijking bent van dat hogere doel. Niet als boegbeeld, maar als persoon. Je leeft vóór welke waarden en welk gedrag ‘de bedoeling’ zijn.
Vestig een cultuur van ruimte en samenwerking
Leiders zijn geen allesweters en moeten dat ook zeker niet willen zijn of worden. Zij hebben door hun (voorbeeld)gedrag wel enorm veel invloed op het klimaat.
Leiders hebben plezier in wat ze doen. Zij tonen een lach en een traan bij het lief en leed dat ze meemaken. Ze zijn gevoelig en hebben een antenne voor spanning en onraad, maar ook voor energie en bevrijding. Zij vestigen een cultuur van ruimte en samenwerking.
Het hoort er allemaal bij. Er is niets dat er niet bij hoort. Daarom is passend leiderschap het meest: er zijn. Er volledig zijn, als collega, als persoon, als mens. Naturel, inclusief alle onvolkomenheden die daar bijhoren.
Benut de aanwezige creativiteit
Leiding geven aan anderen is geen voorspelbaar, lineair-mechanisch proces. Mensen zijn complexe wezens, waardoor menselijke interacties onvoorspelbaar zijn. Mensen zijn bovendien creatief, de eigenschap waardoor ze van betekenis zijn voor anderen en bijdragen aan de bedoeling.
Om deze creativiteit optimaal te benutten, gaat het om de ‘kwaliteit van de ruimte’. Dit vereist gelijkwaardigheid in het gesprek. Als leidinggevende kun je hierin het voorbeeld geven door open te zijn over jouw overwegingen en keuzes, en daarmee anderen uit te nodigen hetzelfde te doen. Een van de weinige zaken waarvoor je als leidinggevende je hiërarchische macht mag gebruiken, is om zorgvuldige spelregels voor het onderlinge gesprek af te dwingen: anderen wél laten uitspreken, gebruikmaken van open vragen, ja-maar reacties vermijden.
Stel vragen en luister oprecht
Voer geen abstracte gesprekken, maar maak altijd gebruik van een concrete aanleiding of casus. Begin met het vertellen van verhalen. Laat iedereen aangeven hoe hij of zij een bepaalde situatie ervaren heeft, zo concreet mogelijk, vanuit de eigen beleving.
Het stellen van open vragen en oprecht naar elkaar luisteren is tegelijkertijd heel eenvoudig én heel moeilijk. Het goede nieuws is dat, als het misgaat, je altijd weer opnieuw kunt beginnen!
Programma Betekenisvol Leiderschap
Voor leidinggevenden die meer zin willen geven aan hun werk en dat van anderen.
Geef een reactie